وبلاگ Book club
» معرفی کتاب: باورهای عامیانه‌ی مردم ایران
عنوان کتاب: باورهای عامیانه ی مردم ایران
نویسنده: دکتر حسن ذالفقاری و علی اکبر شیری
انتشارات: نشر چشمه
بچه‌اى که روز عيد قربان به دنيا بيايد حاجى است.
باورهای هر قوم با فرهنگ آن قوم ارتباط مستقیم دارد. باورها بنیادی‌ترین مبانی جهان‌بینی انسان را در خود دارد. مطالعه دقیق‌تر این باورها به ما می‌گوید حتی در افراطی‌ترین این باورها، رمز و رازی نهفته است که شاید به دلیل فراموشی فلسفه وجودی آنها، اکنون آن باورها را جزو خرافات به شمار می‌آوریم. آن‌چه امروز آن را خرافات و موهومات می‌دانیم ، جزئی از مسلمات و اعتقادات نیاکان ما بوده است. این باورها طی زمان‌های دراز دگرگون شده و شکل‌های تحریف‌شده‌ای از آن به دست ما رسیده است. بیشتر آنها نیز برخاسته از فقدان دانش و بینش کافی مردمان گذشته بوده است.
مطلب مرتبط
کپشن های خاص در مورد حسادت برای پست اینستاگرامبخش مهمی از فرهنگ و فولکلور باورهای مردم است. این باورها در زندگی مردم به شکل عملی گاهی تعیین‌کننده است یعنی گاهی براساس یک باور چه درست و چه غلط، انسان‌ها در زندگی‌شان تصمیم میگیرند که کاری را انجام بدهند یا انجام ندهند. گاهی این باور مسیر زندگی‌شان را عوض میکند به همین دلیل یکی از اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین مباحث مربوط به جهان‌بینی انسان است. باور عامیانه مردم تا حدی مهم است که می‌توانیم بگوییم زیرساخت فولکلور، همین باورهاست. اگر بتوانیم باورهای یک قوم را خوب بشناسیم، می‌توانیم به فرهنگ آن قوم دست پیدا کنیم. پایه خیلی مسائل دیگر هم همین باورها هستند و با استفاده از آنها می‌توان مسائل را کشف کرد؛ به عنوان نمونه تحولات فکری و اجتماعی و...
قوم ایرانی از اقوام کهنسال است. با توجه به قومیت‌ها و تنوع فرهنگی‌ای که ما داریم، این باورها رنگارنگ هم می‌شوند و در جاهایی اشتراکات و در جایی دیگر اختلافاتی دارند. مجموعه این‌ها در سراسر ایران از شرق تا غرب، از لر تا بلوچ، از ترک تا اقوام شرق ایران همه باورهایی دارند که نیاز بود در یک مجموعه جمع شود. این مجموعه در واقع بر همین اساس و با همین نیت جمع‌آوری شده که ما بتوانیم یک جا دسترسی داشته باشیم.
کتاب شامل 650 مدخل و یازده هزار باور و بسامد رواج آن در مناطق مختلف ایران است. مولف کوشیده تا آنجا که ممکن باشد بازتاب باورهای عامه را در شعر شاعران، امثال فارسی، سفرنامه ها، متون ادبی، خواب نامه ها و تمامی آثار مربوط به فرهنگ مردم جسن و جو کند و نشان دهد. همچنین ذیل هر عنوان با دسته بندی و طبقه ها باورها کوشیده نظمی منطقی به باورهای هر مدخل دهد. برای نشان دادن گستره جغرافیایی باورها و منطقه رخداد آن نام شهر یا منطقه آمده است. منابع این کتاب شامل بیش از هزار کتاب و مقاله و پایان نامه است.
منابع این کتاب شامل بیش از هزار کتاب و مقاله و پایان‌نامه است. برخی از عناویل این کتاب عبارت‌اند از: آب، آتش، آسمان، آل، آهو، آیینه، ابلیس، اتاق، اجاق، ازدواج، اژدها، اسب، انار، انجیر، باران، بَخْتَک، برادر، برف، برنج، بلبل، بهشت، بینی (دماغ)، پادشاه (شاه)، پارچه، پرستو، پرنده، پروانه، پری، پلنگ، پنیر، پوست، پول، پیشانی، ترازو، تریاک (تریاق)، تسبیح، توت، توتون، تهمت، جارو، جبرییل، جگر جوجه‌تیغی (خارپشت) جوراب، جهنم (دوزخ) چارقد (روسری) چاقو، چانه (فک) چاه، چشمه، چلچله، چهل‌کلید (چل‌کلید)، حمام، حنا، خار، خرزهره و…
بخشی از متن کتاب:
اسم این جشن چهارشنبه سوری است نه چهارشنبه‌ی آخر سال! این جشن در تمام دوران ایران قبل و بعد از اسلام برگزار می شده و هیچ مغایرتی با هیچ دین و مذهبی ندارد. برخی از رسوم چهارشنبه سوری:
(پختن آش بیمار) در خانه ایی که بیمار باشد شب چهار شنبه سوری باید در شفای او کوشید که بیماری او به سال دیگر نرسد. برای این کار آشی می پزند که میان زنان به اسم آش بیمار معروف است.
(فال گرفتن) فال گرفتن یا بولونی یکی دیگر از آیین های چهارشنبه سوری است.
(کوزه شکستن) زنان و دختران جوان دور یک دیگر جمع می شوند و کوزه ایی را می آورند. هر کس هرچه همراه خود دارد در آن بولونی می اندازد و اشعار مختلف در وصف الحال به بتوان بدان تافل کرد بر قطعه کاغذ می نویسند. در تهران و بسیاری از نقاط ایران، رسم کوزه شکستن برگزار می شود. به این ترتیب که کوزه آب ندیده ایی را از بام خانه به زمین می اندازند و می شکنند و بلاها و فضاهای بد را در کوزه متراکم کرده و چون بشکنند آن قضا و بلا دفع میشود.
شئ باوری به مفهوم اعتقاد و باور به وجود نیروی فوق طبیعی در شماری از اشیا موجود در طبیعت و ساخته دست انسان است و منشا آن به قرن 18 میلادی بازمی‌گردد. دریانوردان پرتقالی متوجه شدند بومیان آفریقایی برای شماری از اشیا چون درخت و ماهی و گیاه و سنگ و پنجه مرده جانوران و چوب و مو و ناخن جنبه جادویی قائل هستند و آنها را مقدس شمرده و در برخورد با دشواری ها و مشکلات از آنها یاری میگیرفتند. پرتغالی ها واژه فیتش به معنای جادو را به این اشیا دادند و آداب و آیین های آن را فتیشیزم نامیدند.
اما شئ باوری تنها مختص آفریقا نیست و در آسیا و اروپا نیز گسترده بوده و هست و مارکس و فروید تئوری هایی در این باره ارائه داده اند. در ایران و هند این امر شامل اشیائی است که اغلب پیشینه‌ی اساطیری و یا دینی دارند و گاه ریشه در سنت های بومی مناطق گوناگون هستند. اسفند مهمترین نمونه‌ی گیاهی شئ باوری در میان ایرانیان است که موجب دفع چشم زخم و درمان بیماری ها و دردها میشود. در بیشتر نقاط ایران اسفند را میسوزانند و در حین این کار اورادی برای دفع چشم بد میخوانند و پس از سوختن ذغال آن را بر گونه، پیشانی و کف دست بیمار می مالند. یکی دیگر از کاربردهای اسفند در این نقش این است که اسفندها را با مهره‌های دیگر چون طلسم به نخ می‌کشند و به سر در خانه ها و اتاق‌ها و آغل گوسفندان و در کشتزارها می آویزند تا بدی و چشم بد را دور میکند. نمونه‌ی دیگر در ایران کانی‌ها ازجمله مهره ها هستند.
مهره های آبی و سبز و کبود که به خرمهره معروفند برای دفع شور چشمی است. در لرستان این مهره‌های فیروزه ای را " کوژه" و یا "خزف" می‌نامند و از نوع درشت آن برای دفع چشم زخم جانوران و از نوع ریز آن برای چشم زخم کودکان یاری میگیرند. مهره کبود را در لرستان همیشه روی شانه کودکان خردسال یا برگردن اسب و قاطر و قوچ و گاو می آویزند. حتی گاه این مهره ها را با وسایل محبوب خانه هم می‌بسته‌اند تا بلایی سرشان نیاید. سربند دختران جوان و عروس ها نیز مهره کبود داشته تا کسی آنها را چشم نزند.
![چرا [هوش مصنوعی کاراکتر] کار نمیکند؟](https://eramblog.com/img/th/1713599927_6775084.jpg "چرا [هوش مصنوعی کاراکتر] کار نمیکند؟")
