» نام باوری

نام کتاب : نام باوری ( باور به قدرت جادویی نام ها )

نویسنده : دکتر نظام بهرامی کمیل

ناشر : پویه مهر اشراق

تا به حال به این موضوع فکر کرده اید ، که چرا برخی نام ها در یک جامعه ارج و قرب ویژه ای پیدا می کنند ، تکرار می شوند ، گاهی تا سر حد پرستش و تقدس نیز پیش می روند و تا جایی خاصیت جادویی پیدا می کنند که بر مهم ترین تصمیم های فردی ، اجتماعی ، سیاسی مان تاثیر گذار می شوند ؟

پدیده ” نام باوری یا نامیسم ” شکل گیری باور به قدرت اسرار آمیز نام ها را به خوبی تبیین می کند . دکتر نظام بهرامی کمیل جامعه شناس ، در تازه ترین اثر خود ، از ایده نام باوری (Namism ) برای تحلیل رابطه زبان با ساختار فکری ایرانی ها و نهاد های اجتماعی استفاده می کند .

مطلب مرتبط طرز تهیه چیز کیک پنیری بدون گلوتن

این کتاب 60 صفحه دارد و شامل 2 گفتار و 19 بخش است که نام باوری در جامعه را مورد تحلیل قرار داده و الگوهای زبانی جامعه نام باور را معرفی می کند .

نویسنده در نخستین بخش گفتار اول که نام باوری را در زبان مورد بحث قرار می دهد به ارتباط میان کلمه و معنا می پردازد ، وی می نویسد :” زبان مهم ترین نظام نمادین است و رابطه دال و مدلولی در این سیستم بیش از هر نظام نمادین دیگری وجود دارد . در واقع هیچ ارتباط ذاتی بین یک کلمه مانند درخت (دال ) و معنا و مصداق آن در جهان خارج و حتی تصور معنایی آن ( مدلول ) در ذهن افراد وجود ندارد .

به همین دلیل معنا و تصویری که یک جنگل بان از درخت دارد با معنا و تصویری که صاحب یک کارگاه چوب بری از درخت دارد متفاوت است . اما در اکثر فرهنگ ها این قراردادی بودن فراموش می شود و بین دال و مدلول نوعی رابطة طبیعی و ذاتی برقرار می شود. به همین دلیل اگر نام فردی «رستم» باشد، انتظار می رود که دارای هیکل و زور بازوی زیادی باشد .

در بخش نام باوری و اسطوره ، موضوع زبان و اسطوره مورد بررسی قرار گرفته است ، این که چگونه با آفرینش و اختراع نخستین کلمه ، انسان از سیطره طبیعت خارج شد و اولین قدم را برای چیرگی بر تایید برداشت .

دکتر بهرامی به نقل از ارنست کاسیرر فیلسوف نو کانتی آلمانی و تاریخ نگار فلسفه غرب می نویسد :” با نخستین کلمه ، جهان انسانی آغاز به آفرینش کرد ، پیش از این لحظه ، انسان هنوز هستی پیدا نکرده بود ، بلکه به مثابه حیوانی ، طبیعت او را در تصرف خویش داشت . کلمه بود که او را آفرید.

باور داشتن به قدرت راز آلود و اسرار آمیز نام ها در مذاهب ، موضوع دیگری است که نویسنده در گفتار نخست کتاب به آن پرداخته است .

در این بخش نویسنده به ما می گوید که چگونه در مذاهب مختلف ، کلمات به عنوان نیروی آغازینی که جهان بی سامان را به جهان دینی و اخلاقی بدل کرده است مورد پرستش ، ستایش و تقدس قرار گرفته اند .این که در قرآن کریم نیز به قدرت مرموز اسم و باور آن بسیار تاکید شده ، تا جایی که تمام سوره های قرآن با ” بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می شود ، در صورتی که می توانست با ” الله الرحمن الرحیم ” شروع شود یا قدرت واژه ها در ادیان هندی که حتی بر فراز قدرت خدایان جای می گیرند از نمونه های این بخش است .

دکتر بهرامی کمیل در مبحث ” نام باوری در میراث فرهنگی ” توضیح می دهد که چگونه برای انسان نام باور ، سایه ، تصویر ، دست خط و هر نشانی از یک فرد می تواند با خود آن فرد برابر باشد و به دنبال آن پدیده تغییر پیدا کردن نام هایی که مربوط به گنجینه تاریخی و فرهنگی ما است را مورد نقد قرار می دهد . این که چگونه تغییر نام میدان نقش جهان ” که قدمتی سیصد ساله دارد ، یا تغییر نام مناسک فرهنگی مانند چهارشنبه سوری به چهارشنبه آخرسال ” ، سیزده به در به روز طبیعت ، مسجد سپهسالار به مدرسه عالی شهید مطهری علاوه بر هزینه ساز بودن به مظاهر عقب ماندگی و عقب ماندن توسعه بدل می شود .

در گفتار دوم کتاب نویسنده از الگوهای زبانی در جوامع نام باور رونمایی می کند . به نقل از نمونه های کتاب ، در کره شمالی از الگوی یکتا کردن استفاده می شود و طبق دستور مقامات ، افراد تازه متولده شده نمی توانند نام رهبر ، پدر و پدر بزرگ رهبر را بر فرزندان شان بگذارند . همگانی کردن و وصله ای کردن نیز از الگوهای زبانی در جوامع نام باور است که نویسنده به تفضیل به آن پرداخته است . برای نمونه وقتی از کلماتی مانند روشنفکر دینی یا دموکراسی اسلامی یا جمهوری ایرانی استفاده می کنیم ، با وضعیت وصله ای کردن روبرو هستیم .

دکتر بهرامی کمیل در این گفتار ، الگوهای زبانی ” پنهان ” و ” تحریف ” را از شیوه های ایجاد ابهام و پنهان کاری معرفی می کند .

تبدیل عبارت شفاف ” اخراج کارکنان ” به واژه در ظاهر زیبا اما مبهم ” سیاست تعدیل نیرو ” ، ” زاغه نشینی به “حاشیه نشینی ” ، “رسانه حکومتی ” به ” رسانه ملی ” ، ” رقص ” به ” حرکات موزون ” ، ” افزایش قیمت دلار ” به “نوسانات قیمت ” یا ابداع کلمه ” کار آفرینی ” که معنای اصلی آن نابود کردن مشاغل است ، از نمونه های الگوی زبانی تحریف و پنهان در این بخش است .

در مجموع این کتاب ارزشمند به این مسئله توجه دارد که چگونه نام باوری زمینه ساز شکل گیری جوامعی می شود که همواره در حال توسعه خواهند ماند ، جوامعی که تفکر اسطوره ای به قدری در خاکش ریشه دوانده که جایی برای رویش بذرهای تفکر علمی و نقاد نمانده است .

جوامعی که در آن برای پیشگیری از تلفات جاده ای ” به کار بردن عباراتی مانند ” دور از جون و بلا به دور ” کفایت می کند ، برای از بین بردن ” فساد و تبعیض ” کافی است تنها بانگ ” عدالت و اخلاق سر داد ” و برای عبور از خشکسالی ، به جای اندیشیدن درباره بارور ساختن ابرها ، شعر باران خواند

تگ ها : کتاب کتابخوانی نام باوری

۰ نظر / ۴۱۱ بازدید